Maria Grzegorzewska

1888–1967

twórca pedagogiki specjalnej w Polsce. Zajmowała się organizacją szkół specjalnych oraz przygotowaniem nauczycieli i wychowawców do pracy w nich. Zorganizowała półroczny Kurs Pedagogiki Specjalnej (1920), roczne Seminarium Pedagogiki Specjalnej (1921/1922), Państwowy Instytut Pedagogiki Specjalnej (1923), którego była dyrektorem (1923–1935). W czasie 2. wojny uczestniczyła w tajnym nauczaniu. Po wojnie reaktywowała PIPS, a w 1956 roku zorganizowała Katedrę Pedagogiki Specjalnej na Uniwersytecie Warszawskim. Jej program kształcenia pedagogicznego obejmował neurologię, psychopatologię, uwzględniał obserwację kliniczną. W wyniku badań wyodrębniła typologię upośledzeń, wydzielając m.in. osoby upośledzone, przewlekle chore psychicznie i niedostosowane społecznie.

W czasie moich studiów w Paryżu pracowałam nad wychowaniem estetycznym i zamierzałam dalej zajmować się tym w kraju. Jednakże decyzję moją zmieniłam pod wpływem bezpośredniego zetknięcia się w jednym ze szpitali paryskich z różnego rodzaju kalekami. Przeżycie było wielkie i zdecydowało o zwrocie w tym kierunku pracy społecznej po powrocie do kraju.

Maria Grzegorzewska, Autobiografia, Materiały Marii Grzegorzewskiej, APAN, III–379, j. 12, b.p.